Karya Ibn 'Arabi dan Pertalian Sanadnya

Kitab-kitab Ibn ‘Arabi dan Sanad Riwayatnya

- Ibn ‘Arabi (m. 638H) telah mengarang sekitar 400 buah kitab sama ada yang bersaiz besar mahupun yang sekadar berbentuk risalah kecil. Kitabnya yang paling besar ialah al-Futuhat al-Makkiyyah yang terdiri daripada 560 buah bab. Kitab ini telah diringkaskan oleh Imam al-Sya’rani di dalam sebuah kitab berjudul al-Yawaqit wal Jawahir.

- Kitab-kitab Ibn ’Arabi adalah berbeza dengan kitab-kitab tasawuf yang lain. Ini kerana kitab-kitab yang dikarangnya adalah ditujukan untuk golongan ahli sufi sahaja, bukan ditujukan untuk golongan-golongan lain yang bukan sufi mahupun orang awam. Maka ini berbeza sama sekali dengan kitab-kitab tasawuf yang lain, seperti kitab-kitab Imam al-Ghazali contohnya, yang dikarang untuk ditujukan kepada semua peringkat dan golongan orang mukmin.

- Justeru, kitab-kitab Ibn ’Arabi tidak diajarkan kepada semua orang kerana ia mengandungi perbahasan rohani yang tinggi dan rumit. Bagaimanapun, ada setengah syeikh-syeikh tasawuf yang mengajarkan kitab-kitab Ibn ’Arabi kepada murid-muridnya yang khusus. Seperti misalnya, Syeikh Amin Suwaid di Dimasyq, Syria. Antara murid beliau yang masyhur ialah Syeikh Muhammad Makki al-Kattani (m. 1392H), mufti mazhab Maliki di Dimasyq. Di samping mengajar kitab-kitab fiqh dan hadith, beliau turut mengajar kitab al-Futuhat al-Makkiyyah oleh Ibn ’Arabi.

- Kitab-kitab Ibn ’Arabi sehingga kini diriwayatkan orang yang bersambung sanadnya sehingga kepada Ibn ’Arabi sendiri. Antara karya penting yang merakamkan sanad kitab-kitab Ibn ’Arabi ini (selain kitab-kitab lain) ialah kitab (رياض أهل الجنة بآثار أهل السنة) susunan Syeikh ‘Abdul Baqi al-Ba’li al-Dimasyqi al-Hanbali (m. 1071H). Beliau meriwayatkannya daripada ;

1. Syeikh Ahmad al-’Ar’ani al-Biqa’i, daripada

2. Syeikh ’Abdul Wahhab al-Sya’rani, daripada

3. Syeikh al-Qadhi Zakariyya, daripada

4. Syeikh Muhammad bin Zainuddin al-’Uthmani al-Maraghi, daripada

5. Syeikh Syarafuddin Isma’il bin Ibrahim al-Hasyimi al-Jabarti, daripada

6. Syeikh Abu al-Hasan ’Ali bin ’Umar al-Wani, daripada

7. pengarangnya, Syeikh Muhyiddin Ibn ’Arabi al-Hatimi.

- Kitab (رياض أهل الجنة بآثار أهل السنة) oleh Syeikh ‘Abdul Baqi al-Ba’li ini telah diriwayatkan oleh Musnid al-Dunia, Syeikh Muhammad Yasin al-Fadani al-Makki daripada ramai orang ulama. Iaitu beliau meriwayatkannya daripada ;

1. Syeikh Mahmud al-Sayyid al-Dawmi al-Dimasyqi al-Hanbali.

2. Syeikh ’Abdul Rahman bin Ahmad al-Halabi.

3. Syeikh Ibrahim bin ’Abdullah Yarsyah al-Kutubi al-Makki.

4. al-Sayyid ’Ali bin ’Ali al-Habsyi.

5. Syeikh ’Umar bin Abu Bakar Ba-junaid al-Makki.

6. Syeikh Sa’id bin Muhammad Yamani al-Makki.

7. Syeikh ’Umar bin Hamdan al-Mahrisi, muhaddith al-Haramain.

8. Syeikh ’Abdul Qadir bin Tawfiq Syalabi al-Tarabulusi.

9. Syeikh Ahmad bin ’Abdullah al-Mukhallalati.

10. Syeikh Muhammad ’Ali bin Husain al-Maliki.

11. Syeikh ’Abdullah bin Muhammad Ghazi al-Makki.

- Kesemua ulama tersebut sebagaimana yang kita lihat secara tidak langsung telah meriwayatkan kitab-kitab Ibn ’Arabi (selain kitab-kitab lain) secara bersambung sanad. Malah Syeikh Muhammad Yasin al-Fadani telah meringkaskan kitab sanad berkenaan dan mengijazahkannya pula secara umum kepada semua orang yang hidup di zamannya yang ingin meriwayatkan sanadnya daripada beliau!... Katanya: (وكذا أجزت بهذا المختصر كل أهل عصري ووقتي ممن أراد الرواية عني). Jika demikian, saya sendiri dapat meriwayatkan kitab sanad tersebut daripada beliau kerana ketika beliau wafat tahun 1989 (1410H), umur saya sudah belasan tahun, dan ijazah tersebut adalah umum.

Wallahu a’lam…

Pautan-pautan lain:

1. Sebahagian kitab-kitab Ibn 'Arabi (download/online).

2. Fatwa Dr. Mahmud Ahmad al-Zain.